Edukacja historyczna i obywatelska Na zajęciach z edukacji obywatelskiej w marcu dziewczęta próbowały odpowiedzieć na pytanie „Dobry obywatel, kto to taki?” Czy wystarczy uczyć się, pracować, płacić podatki, nie łamać prawa? Czy to wystarczy, żeby uznać, że zasługuje się na miano dobrego obywatela? Czy osoba niepełnoletnia może być dobrym obywatelem i działać na rzecz wspólnego dobra? Dziewczęta starały się ułożyć listę cech charakteryzujących dobrego obywatela. Szczególną uwagę zwróciły m.in. na uczciwość, odpowiedzialność i pracowitość obywatela. Podkreśliły konieczność przestrzeganie prawa i działalność charytatywną. Obchodzony 24 marca Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką stanowił okazję do refleksji nad wartością ludzkiego życia i koniecznością propagowania postaw obywatelskich gwarantujących wzajemny szacunek, nie tylko wobec przedstawicieli własnego narodu.
Zajęcia z historii poświęcone były m.in. Żołnierzom Wyklętym / Niezłomnym. Kim byli? Dlaczego nazywani są Niezłomnymi? Dlaczego Wyklęci? Dziewczęta zapoznały się z działalnością żołnierzy tzw. drugiej konspiracji, ich świadectwami męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych. Wykonały także okolicznościową dekorację.
Część zajęć z historii w marcu 2023 r. dziewczęta spędziły zwiedzając Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie. Świątynia jest budowlą barokową i wyróżnia się wielkością i niezwykle ozdobną architekturą. Najbardziej charakterystycznym elementem są balustrady otaczające teren kościoła, ozdobione cokołami z kopiami rzeźb 12 apostołów. Zwiedzanie zabytków Krakowa jest ulubioną – przez wychowanki – formą zajęć przedstawiających i utrwalających wiedzę dotyczącą historii Polski i Polaków. Z uwagą słuchają informacji dotyczących danych obiektów i z zainteresowaniem oglądają ich wnętrza. Twierdzą, że zwiedzanie pozwala im lepiej zrozumieć wydarzenia historyczne.
Tematyka zajęć z zakresu kształcenia polonistycznego z elementami filozofii
04.03.2023 r.
Temat: Kreacyjna siła młodości.
Mówimy o pokoleniu, które reprezentował Adam Mickiewicz, a które karmione było ideami niepodległościowymi, niechęcią do zaborców i kultem wielkich bohaterów, takich jak Tadeusz Kościuszko. Inicjatywy tego pokolenia mogą być inspiracją dla młodych każdego czasu. Mówimy o Towarzystwie Filomatów (miłośników nauki), którego członkowie promowali rozwój intelektualny, poczucie wspólnoty, wiarę w wartość przyjaźni i poświęcenie dla wspólnego dobra. O Towarzystwie Filaretów (miłośników cnoty). Jego celem było kształtowanie własnego charakteru według antycznego wzorca cnoty jako szczególnej dyspozycji człowieka, na którą składa się m. in. męstwo, powściągliwość, umiar, ofiarność i skromność. I o Związku Promienistych, propagującym idee narodowe i hasła niepodległościowe. W ten sposób młodzież polska w Wilnie budowała atmosferę patriotyzmu i budziła pragnienie walki o niepodległość.
04.03.2023 r.
Temat: Ostrzeżenie przed rewolucją w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego.
Mówimy o Stefanie Żeromskim, „chorym na Polskę” pisarzu, który w swej ostatniej powieści z 1924 r., „Przedwiośnie”, przejawia głęboką troskę o los młodego państwa. Kreuje mit szklanych domów, będący wyobrażeniem marzenia o wolnej Polsce pielęgnowanym przez pokolenia żyjących w niewoli Polaków. Wizja szklanych domów jaskrawo kontrastuje z problemami, będącymi spuścizną zaborów i Wielkiej Wojny, z jakimi mierzyło się polskie społeczeństwo. Żeromski pokazuje dwie drogi, przed jakimi staje: albo zgodzi się na powolne reformy, mające podźwignąć państwo, albo pójdzie drogą krwawego przewrotu na wzór rewolucji październikowej. Stefan Żeromski przestrzega przed rewolucją. Służy temu przede wszystkim opis rewolucji w Baku, gdzie „krew lała się strumieniami i płynęła jak wieloramienna rzeka”. I ostatnia scena, będąca ostrzeżeniem, że lawinę rewolucyjnych wypadków może wywołać iskra, nie mająca nic wspólnego z ideologią.
08.03.2023 r.
Temat: „Moja wierna mowo” Czesława Miłosza.
Czytamy wiersz Czesława Miłosza opatrzony datą 1968. Wiersz nawiązuje do tzw. „wypadków marcowych”, jakie miały miejsce po zdjęciu ze sceny warszawskiego przedstawienia „Dziadów” Adama Mickiewicza. Podmiot liryczny zrazu przedstawia się niczym guślarz, czarownik wywołujący duchy przeszłości: „Co noc stawiałem przed tobą miseczki z kolorami”. Wyjaśnia, czym była dla niego mowa ojczysta: „Byłaś moją ojczyzną, bo zabrakło innej”. Miał nadzieję, że (mowa) będzie dla niego „pośredniczką pomiędzy mną i dobrymi ludźmi”. Wierzył, że może odnaleźć „dobrych ludzi” przez wspólnotę języka, języka ludzi dobrych. W obliczu wypadków, do jakich nawiązuje, utracił wiarę w ludzi, a wraz z nią w sens własnego życia. Mowa ojczysta jest mową „upodlonych”. Zarzut to najcięższy. Ci, z którymi łączy go wspólnota języka, kierują się bezinteresowną nienawiścią. Od tej oceny poeta przechodzi do refleksji nad sobą i swoim losem. Wraca do „wiernej mowy”. Deklaruje pozostanie przy swym narodzie i określa swoją rolę jako tego, który podejmuje się przywracania utraconych wartości, „bo w nieszczęściu potrzebny jakiś ład czy piękno”.
11.03.2023 r.
Temat: Publicystyka polityczna w dobie Sejmu Czteroletniego.
Mierzymy się ze sztuką oratorską. Wygłaszamy teksty wzywające do odpowiedzialności za losy ojczyzny, poczynając od pieśni Jana Kochanowskiego i „Kazania ósmego o miłości ziemi ojczystej”. Następnie przechodzimy do wieku XVIII i wydobywamy z publicystyki politycznej doby Sejmu Czteroletniego teksty przesycone patriotyczną gorliwością o ratowanie zagrożonej w swoim bycie Rzeczypospolitej. Sięgamy do pism Stanisława Staszica („Przestrogi dla Polski”) oraz do „Powrotu posła” Juliana Ursyna Niemcewicza.
18.03.2023 r.
Temat: Homo viator w kulturze romantycznej.
Mówimy o podróżach romantyków. O tym, że opuszczali kraj z różnych przyczyn (np. Polacy z powodów politycznych, walczyli o wolność). Ale też o tym, że podróże były obowiązkowym elementem edukacji romantyka. W Grecji poznawali to, co uniwersalne, ogólnoludzkie, humanistyczne. Północ ukazywała im swoje mroczne i groźne oblicze. Najbardziej uprzywilejowanym kierunkiem był jednak Wschód. Sprzyjał poznawaniu samego siebie przez zanurzenie się w niesamowitą, obcą, pełną cudowności i fantastyki kulturę. A także naturę. Romantyków interesowały siła i nieogarniony żywioł przyrody, wobec których człowiek może przyjąć jedynie postawę pokory, z podziwem i strachem. Mówimy o „Sonetach krymskich” Adama Mickiewicza, w których poeta pokazał naturę potężną i wspaniałą, aby wydobyć jej charakter święty i boski, głęboko poruszający wrażliwość człowieka, jak każde obcowanie z sacrum.
18.03.2023 r.
Temat: Głosy na temat edukacji młodzieży w czasach stanisławowskich.
Mówimy o upadku obyczajów w 2. poł. XVIII w. Wskazujemy je jako istotną przyczynę słabości i ostatecznie upadku państwa. Czytamy i analizujemy „Świat zepsuty” Ignacego Krasickiego. Wskazujemy na konkretne zarzuty niemoralnego życia w społeczeństwie i w rodzinie wytknięte przez oświeceniowego poetę. (Próbujemy odnieść je do współczesności). Wskazujemy na pilną potrzebę systemowego ujęcia problemu edukacji młodzieży w dobie Sejmu Wielkiego. Czytamy „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego” Stanisława Staszica. Skupiamy się na cytowanych przez pisarza słowach Zamoyskiego: „Zawsze takie rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie”. I na słowach samego Staszica: „Jako w edukacji nauką najpierwszą jest nauka moralna, tak w moralnej nauce najgruntowniejszą powinna być religia…, a po skończonej edukacji szkolniczej zaczynać się powinna edukacja obywatelska”.
22.03.2023 r.
Temat: „Unde malum?”. Skąd zło?
Przysłuchujemy się dyskusji, jaką toczyli w końcu XX wieku Tadeusz Różewicz i Czesław Miłosz na temat źródeł zła. Otóż na wiersz Tadeusza Różewicza „Unde malum?” (Skąd zło?), Czesław Miłosz odpowiedział wierszem o takim samym tytule, tyle że bez znaku zapytania. Miłosz swój wiersz opatruje mottem, które jest fragmentem wiersza Różewicza: „Skąd bierze się zło? II jak to skąd II z człowieka II zawsze z człowieka II i tylko z człowieka”. Różewicz nie ma żadnych wątpliwości co do odpowiedzi na tytułowe pytanie. Człowiek to jedyna istota świadomie wyrządzająca zło. Gdyby nie ludzie, świat byłby zdecydowanie lepszy – jak u swoich prapoczątków. Dialog poetów ma charakter polemiczny. Miłosz zgadza się, że zło jest efektem świadomego działania na szkodę drugiej istoty, z rozmysłem. Złem jednak nie jest ból zadawany jeleniowi przez rozszarpującego go wilka, czy inna śmierć w przyrodzie wynikająca z konieczności przeżycia. Polemika kończy się zwrotem do Różewicza: „rzeczywiście panie Tadeuszu II zło (i dobro) bierze się z człowieka”.
25.03.2023 r.
Temat: Człowiek „wrzucony w istnienie”.
Mówimy o wyjątkowej roli, jaką odegrał na niwie poezji Bolesław Leśmian – wielki samotnik. W swojej twórczości poeta podjął rozważania natury egzystencjalnej, akcentując dramatyzm ludzkiego życia. Człowiek „wrzucony w istnienie”, musi trwać w świecie nieustannych zmian i przeobrażeń. W takim świecie nie może czuć się bezpiecznie. Poddany „pędowi życiowemu”, nieustannie przeżywa niestabilność istnienia. Stoi to w rażącej opozycji do odwiecznego pragnienia człowieka, by odnaleźć wartości trwałe, niezmienne i by zrozumieć świat. Skupiamy się na wiecznie żywych, kreacyjnych siłach natury, które w poezji Leśmiana urastają do roli demiurga, siły absolutnej, równej boskiej. Panteistyczna postawa poety zwraca uwagę na przyrodę jako niezniszczalne źródło istnienia, wyrażające odwieczne marzenie człowieka o nieśmiertelności.
25.03.2023 r.
Temat: „Choroba sejmowa” Rzeczypospolitej szlacheckiej.
Aby lepiej zrozumieć wiekopomne dzieło Sejmu Wielkiego, mówimy o „chorobie sejmowej”, jaka toczyła polski sejm u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej. O zrywaniu sejmów. Po raz pierwszy zdarzyło się to na sejmie w 1652 roku, kiedy prac sejmowych nie udało się przeprowadzić do końca, ponieważ poseł z Upity, Władysław Siciński, nie zgodził się na ich prolongatę (minął właśnie sześciotygodniowy okres trwania sejmu). I choć wszystko było zgodne z prawem, szlachta coraz częściej korzystała z tego prawa, trzymając się jego litery, a nie ducha, i nie dostrzegała zagrożenia, które doprowadziło polski sejm do poważnego kryzysu. W najlepszym z możliwych ustrojów szlachcie żyło się dobrze, a sarmaci nie wierzyli, że ktoś może zaatakować ich „idealną republikę”. Tymczasem przyszli zaborcy już ostrzyli szable na niepodległość Rzeczypospolitej.
Zajęcia z języka angielskiego
Podczas zajęć z języka angielskiego w marcu dziewczęta kontynuowały realizację „wirtualnego zwiedzania” stolic Polski. Miały okazję sprawdzić swoje umiejętności rozumienia ze słuchu podczas oglądania filmu o Krakowie, nagranego przez Kanadyjczyków. Wypełnianie kart pracy nie było dla nich zadaniem łatwym. Słuchały osób mówiących po angielsku dosyć szybko i z kanadyjskim akcentem. Poznawały słownictwo związane z zabytkami Warszawy i miejscami szczególnie ważnymi dla Polaków, w tym Muzeum Powstania Warszawskiego.
Starsze wychowanki realizowały cykl zajęć pt. „Koło życia”. Miały możliwość powtórzenia i poszerzenia słownictwa dotyczącego relacji interpersonalnych. Wypełniały karty pracy i grały w gry na tablicy interaktywnej. Obejrzały także wystąpienie Katie Hood (TED) na temat różnic między zdrowymi, a toksycznymi relacjami. Był to także czas na rozmowy – w języku angielskim – na temat ich własnych doświadczeń dot. związków z innymi ludźmi.
Spotkanie z rodzicami
18 marca 2023 r. odbyło się w MOW spotkanie z rodzicami i opiekunami wychowanek. Oprócz indywidualnych rozmów z wychowankami i kadrą Ośrodka goście wysłuchali dwóch wykładów: Pani Mecenas Małgorzaty Chojary-Sobieckiej – „Obowiązki rodziców w odniesieniu do ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich” oraz „Sztuka komunikacji – jak rozmawiać?” – przygotowanego przez Zespół psychologów pracujących w MOW.