Listopad 2021

13 listopada 2O21 roku w Domu Duszpasterskim przy Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach odbyła się konferencja „Patriotyzm młodzieży -tradycje i współczesność” realizowana w ramach projektu Ministerstwa Sprawiedliwości „Jest taki kraj – kształtowanie postaw społecznych, obywatelskich i patriotycznych wśród młodzieży pokrzywdzonej przestępczością”.

Program konferencji przedstawiał się następująco:

Prezentujący projekt dokonali podsumowania dotychczasowych działań w odniesieniu do zasadniczego celu projektu, którym jest kształtowanie wśród wychowanek MOW właściwych postaw społecznych, obywatelskich i patriotycznych. Grupa wychowanek pod kierunkiem i z udziałem Pani Alicji Morawieckiej przedstawiła program artystyczny o nieugaszonym pragnieniu wolności całych pokoleń Polaków. Był to swoisty hołd wszystkim bojownikom, powstańcom, żołnierzom, heroicznym bohaterom walki o Niepodległą. I zapewnienie o naszej miłości do Ojczyzny, w której żyjemy dzięki ich krwi, ich męstwu, ich ofierze, ich odwadze i umiłowaniu wolności. I zaświadczenie, że i dla nas niepodległość ojczyzny jest wartością najwyższą.

Fragmenty wystąpień realizatorów projektu

Edukacja polonistyczna z elementami filozofii

Naturalnym obszarem poszukiwania wartości w procesie edukacji jest kształcenie polonistyczne z elementami filozofii. W ramach realizacji Projektu MS w tym obszarze zwracałam uwagę na:
1) wysokie lokowanie problemów wychowawczych w hierarchii celów kształcenia,
2) budowanie świata wartości. sprawdzanie świata wartości. permanentne pozostawanie w obszarze poznanych i zhierarchizowanych wartości,
3) przeciwstawianie się wszechobecnemu relatywizmowi,
4) uczenie tolerancji i przeciwstawianie się przemocy,
5) czytanie literatury i tekstów kultury w ogóle nie dla samej wiedzy o literaturze, lecz dla wiedzy o człowieku, który poprzez literaturę, sztukę i kulturę daje się poznawać,
6) ukazywanie świata takim, jaki jest w rzeczywistości: pełnym konfliktów, zła i cierpienia i ten obraz łączyłam z poszukiwaniem prawdy o człowieku, o nas samych, o zagrożeniach cywilizacyjnych,
7) przez poznawanie – w dziełach literackich – różnych wymiarów człowieczeństwa, starałam się budzić wrażliwość na sprawy podstawowe, na budzenie sumienia, na wyzwalanie tego typu refleksji, który daje człowiekowi orientację w świecie i pozwala wypracować osobisty stosunek do podejmowanych kwestii,
8) taką organizację odbioru dzieła literackiego, aby nauczanie (rozumiane jako oddziaływanie na sferę intelektualno – poznawczą) łączyć z oddziaływaniem na sferę emocjonalno – motywacyjną, czyli sferę wyznaczającą kierunki działań człowieka.

Kształcenie polonistyczne wzmacniałam przez treści filozoficzne poprzez:
1) ukazywanie etyki jako teorii wartości, a człowieka jako szczególnego „tworzywa” dla wartości – jednocześnie budującego i zarazem budowanego,
2) ukazywanie „cnoty” jako szczególnego sposobu bycia „osoby”, jako postawy, którą przepaja wartość i jest ukierunkowana na wartość,
3) wskazywanie na wartość „prawdy” w poznawaniu siebie i służeniu drugim w trudzie wydobywania człowieczeństwa z wnętrza własnego bycia,
4) uwrażliwianie na głos sumienia, „wewnętrzny imperatyw”, który podpowiada w sytuacji wyboru, czego czynić nie wolno, a co czynić należy,
5) wskazywanie, że wartości duchowe są pierwszymi w drabinie aksjologicznej, których nosicielem jest nie ciało, ale osoba ludzka, „persona”, „byt dla siebie”, wskazywanie na ścisły związek tych wartości z doświadczeniem prawdy, która jest wartością przewodnią, utrwalanie platońskiej triady wartości duchowych: prawdy, dobra i piękna,
6) wskazywanie na świętość jako najwyższą wartość na drabinie aksjologicznej, wskazywanie na Boga, z którego człowiek czerpie miarę swej wspaniałomyślności. Uwrażliwianie na wewnętrzne impulsy, tj. pragnienie sensu. Zachęcanie do przyswojenia sobie myśli Seneki: „Albowiem dobrem nie jest samo życie, lecz piękne życie”.

Zajęcia w ramach Projektu MS w tym obszarze miały formę krótkich wykładów, tradycyjnych lekcji, a także formę warsztatów. Luźne wypowiedzi wychowanek, prowadzone z nimi rozmowy, wyrażone przez nie opinie w ankietach oraz wykonane przez nie w ramach warsztatów prace wskazują, że zajęcia spełniają swoją funkcję. Wychowanki okazały bardzo żywe zainteresowanie zaproponowaną tematyką, zmieniły swój stosunek do nauki, zmieniły swoją postawę społeczną, zmieniły swój stosunek do regulaminu MOW. Są bardzo zainteresowane naszą narodową historią. Dostrzegają doniosłą rolę literatury w kształtowaniu postaw obywatelskich, patriotycznych i w kształtowaniu siebie. Krytycznie oceniają swój dotychczasowy świat wartości i swoje dotąd prezentowane postawy. Dostrzegają potrzebę przewartościowania w polu aksjologicznym, opowiadając się za chrześcijańskim systemem wartości. (Alicja Morawiecka)

Program artystyczny zaprezentowany podczas konferencji opowiada o nieugaszonym pragnieniu wolności całych pokoleń. I jest naszym hołdem wszystkim bojownikom, powstańcom, żołnierzom, wszystkim heroicznym bohaterom walki o Niepodległą. I zapewnieniem o naszej miłości Ojczyzny, w której żyjemy dzięki ich krwi, ich męstwu, ich ofierze, ich odwadze i umiłowaniu wolności. I zaświadczeniem, że i dla nas niepodległość ojczyzny jest wartością najwyższą.

Edukacja historyczna, obywatelska, prawna

W kształtowaniu właściwych postaw społecznych, obywatelskich i patriotycznych wychowanek bardzo ważną rolę odgrywają prowadzone – niezależnie od realizacji obowiązkowych programów nauczania – zajęcia z historii i wiedzy o społeczeństwie realizowane dodatkowo, w ramach projektu „Jest taki kraj”. Mają one charakter spotkań w małych grupach, dostosowanych do poziomu wiedzy i zainteresowań dziewcząt. Praca w małych grupach sprzyja zadawaniu pytań i dzieleniu się wątpliwościami.

Z ankiet ewaluacyjnych wynika, że dziewczęta bardzo chętnie uczestniczą w zajęciach. Uważają zajęcia za ciekawe, wartościowe i potrzebne, bo pomagają im zainteresować się tematem, a zainteresowane uczą się chętniej i łatwiej. Bardzo dobrze oceniają też atmosferę zajęć i cieszą się, że zajęcia będą kontynuowane w kolejnym roku.  Doceniają fakt, że mogą wypowiadać swoje własne zdanie i uczyć się korygować błędy w swoim rozumieniu świata. Podkreślają, że podczas zajęć dodatkowych częściej mają okazję pochwalić się swoimi zdolnościami i zaprezentować tematy w swój autorski, aczkolwiek nadzorowany sposób. Podsumowując, jako autorka programów zajęć i osoba prowadząca zajęcia jestem przekonana, że nasze wychowanki nie tylko nabywają wiedzę historyczną i obywatelską, ale także ćwiczą umiejętności praktycznego wykorzystania   zdobytych wiadomości. Wiele jednak jest jeszcze do zrobienia w zakresie umiejętności wykazywania związków przyczynowo- skutkowych w odniesieniu do ważnych wydarzeń w historii Polski. Podczas zajęć dotyczących wiedzy o społeczeństwie dziewczęta były bardzo zainteresowane tematyką prawną, rozmową na tematy dotyczące prawa i konsekwencji życia poza prawem.  Żywo dyskutowały też na zajęciach poświęconych konstytucji.  Spośród wydarzeń historycznych najwięcej emocji, ale także i zainteresowania budziły zagadnienia dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości, I i II wojny światowej, Powstania Warszawskiego i losów Polaków po 1989 r. Dziewczęta bardzo chętnie wykonywały prace plastyczne i prezentacje multimedialne do wybranych tematów i zagadnień. Czytały pamiętniki, słuchały relacji świadków i wspomnień tych, którzy przeżyli okrucieństwa wojny czy prześladowań czasów komunistycznych. Przy tej okazji uczyły się okazywać swoje emocje i dzielić się wzajemne swoimi refleksjami dotyczącymi dziejów Polski i Polaków.

Podkreślić należy, że dziewczęta cenią sobie celebrowanie ważnych rocznic i wydarzeń historycznych i chcą w nich uczestniczyć. Dlatego, realizując programu edukacji humanistycznej w ramach projektu „Jest taki kraj” nie zapominaliśmy o świętach narodowych.

Niezależnie od spacerowania po Krakowie udało nam się także zorganizować wycieczkę historyczno- krajoznawczą w Bieszczady. W czasie wyjazdu dziewczęta miały okazję wysłuchać prelekcji „Od Kościuszki do Paderewskiego. Drogi do niepodległości”. Pracownik IPN w interesujący sposób przedstawił ciekawy okres w historii Polski. Pełen ważnych, znaczących wydarzeń i wielkich Polaków m. in. T. Kościuszki, J. Wybickiego, J. Piłsudskiego, I.J. Paderewskiego, R. Dmowskiego. Poznaliśmy historię regionu, szlaki turystyczne, krajobraz. Zobaczyliśmy zaporę wodną w Solinie a następnie malowniczym szlakiem wędrowaliśmy z Soliny do Źródełka, przy akompaniamencie opowieści Pana Przewodnika „Bieszczadzkie historie”.

W okresie wakacji udało się zorganizować dwie trzydniowe wycieczki o charakterze rekreacyjno- zadaniowym:
1) Piwniczna – Kosarzyska – Tylicz – Krynica Zdrój – Muszyna
2) Nowy Sącz- Stary Sącz – Beskid Wyspowy.

Czas spędzony na wycieczkach był nie tylko czasem odpoczynku, ale także do poznania zabytków regionu i spotkań z ciekawymi ludźmi.

Z założenia, beneficjentami projektu, który realizujemy są nie tylko nasze obecne wychowanki, ale także ich rodzice i opiekunowie. Dlatego też, niezależnie od cyklicznych grupowych i indywidualnych spotkań i konsultacji z rodzicami, dotyczących spraw wychowawczych i edukacyjnych organizowane są prelekcje dotyczące edukacji prawnej i obywatelskiej. Przykładowe tematy tych prelekcji to: „Kształtowanie więzi z krajem ojczystym, głębsze poznanie dziejów narodowych i wzmacnianie szacunku dla dziedzictwa narodowego,” czy „Święta Narodowe- obywatelski obowiązek czy zaszczyt?” (Agata Ptaszkowska)

Zajęcia z języka angielskiego

Podczas zajęć językowych dziewczęta pracowały w grupach poziomowych (podstawowej i zaawansowanej). Podział na grupy został dokonany na podstawie testu poziomującego, który sprawdzał znajomość gramatyki i słownictwa oraz umiejętności – rozumienia ze słuchu, rozumienia tekstów czytanych, komunikacji.

Tematy zrealizowane do tej pory:

• Symbole narodowe.
• Pojęcie patriotyzmu.
• Święta narodowe: Święto Odzyskania Niepodległości, Święto Pracy, Święto Flagi, Święto Konstytucji 3 Maja.
• Geografia Polski.
• Stolice Polski (historia i zabytki).
• Polska muzyka (znani kompozytorzy, muzyka obecnie i w przeszłości).
• Polskie filmy, Oskary dla polskiej kinematografii.
• Polscy laureaci literackiej nagrody Nobla, treści patriotyczne i obywatelskie oraz wartości przedstawiane w polskiej literaturze.
• Polscy sportowcy i ich osiągnięcia na arenie międzynarodowej.
• Zainteresowania i pasje.
• Umiejętności.
• Moje mocne strony.
• Pisanie CV.

Tematyka omawiana podczas zajęć była w dużej mierze znana dziewczętom. Mogły wykorzystać swoją wiedzę ogólną oraz z historii, języka polskiego czy innych przedmiotów i na tej bazie wykonywać różnorodne ćwiczenia w języku angielskim (ćwicząc nie tylko wiedzę gramatyczno-leksykalną, lecz również umiejętności: słuchanie, mówienie, czytanie, pisanie). Często wiedza ta była oczywiście poszerzana. Prowadząca zajęcia dbała zawsze o to, żeby dziewczęta budowały na tym co już znają, aby uniknąć nakładania się na siebie bariery językowej z brakiem wiedzy w danym temacie.

Omawiane treści gramatyczne wynikały często z potrzeb dziewcząt i były skorelowane z materiałem omawianym podczas lekcji języka angielskiego w szkole. Ćwiczenia polegały na wypełnianiu kart pracy, grach językowych indywidualnych (Kahoot, Quizizz) oraz grupowych (Jeopardy). Podczas wszystkich aktywności dziewczęta mogły korzystać ze swoich notatek oraz przygotowywanych przez nauczycielkę tabel i wykresów gramatycznych.

W sali znajdował się komputer z dostępem do internetu, rzutnik, tablica interaktywna. Wiele zajęć prowadzonych było w pracowni komputerowej. Dziewczęta miały możliwość ćwiczenia materiału gramatycznego i leksykalnego grając w różne gry (Kahoot, Quizizz, Jeopardy, LearningApps…). Oglądały krótkie kilkuminutowe filmy i słuchały obcokrajowców opowiadających o polskich stolicach lub wypowiedzi znanych Polaków po angielsku (Olga Tokarczuk z okazji otrzymania nagrody Nobla, wywiad z Robertem Lewandowskim).

Na uwagę zasługuje atmosfera panująca podczas zajęć. Z ankiety przeprowadzonej w maju 2021 wynika, że podczas zajęć panowała atmosfera sprzyjająca współpracy (tak uważa 100% dziewcząt z grupy zaawansowanej, natomiast w grupie podstawowej 64% dziewcząt uważa, że taka atmosfera panowała zawsze, a 36% że często). Dokładnie tak samo przedstawiają się odpowiedzi na pytanie czy nauczycielka zachęcała do aktywnego udziału w zajęciach. Można tutaj zauważyć różnicę w nastawieniu dziewcząt, które początkowo nie chciały się angażować.

Wprowadzenie piosenek na zajęcia było bardzo dobrą decyzją. Dziewczęta wybierały znane im utwory, dzięki czemu bardzo dobrze wykonywały ćwiczenia typu uzupełnianie luk. Można było obserwować uśmiechy na ich twarzach i poczucie sukcesu. Prowadząca wykorzystywała teksty piosenek do wprowadzania różnych słów i zwrotów, wskazywania struktur gramatycznych oraz uczenia o języku potocznym. Był to również bardzo dobry sposób na ćwiczenia poprawnej wymowy i intonacji. Ponadto, treści poruszane w piosenkach stanowiły też często początek dyskusji o wartościach. (Joanna Szeremet)

Program sportowo – rekreacyjny z elementami edukacji prozdrowotnej

stanowi swego rodzaju obudowę programu edukacji humanistycznej, którą w MOW realizujemy w ramach projektu Funduszu Sprawiedliwości od maja 2020 r. Uczestniczą w nim wszystkie nasze wychowanki. Jednym z ważnych elementów resocjalizacji wychowanek w MOW jest ich udział w szeroko pojętej aktywności fizycznej, zawodach sportowych oraz w turystyce, poszerzony o elementy edukacji prozdrowotnej. Dziewczęta przed przyjściem do ośrodka wychowawczego nie uczęszczały na zajęcia szkolne, a tym samym nie uczestniczyły w zajęciach wychowania fizycznego. Systematycznie prowadzone zajęcia sportowo-rekreacyjne dają możliwość wyrównania poziomu zarówno sprawności fizycznej, jak również podniesienie poziomu umiejętności sportowych. Ponadto, udział w zajęciach pomaga odciągnąć wychowanki od zachowań destrukcyjnych, wykraczających poza przyjęte normy społeczno-moralne.

Podczas zajęć realizowany jest program doskonalący umiejętności Zespołowych Gier Sportowych, gimnastyka ,lekkoatletyka, jazda na łyżwach. Organizowane są wycieczki krajoznawczo – turystyczne oraz różnego rodzaju zawody sportowe. Wszystkie te działania mają na celu kształtowanie prawidłowych postaw dotyczących odpowiedzialności za swoje zdrowie i fizyczną sprawność .Udział w zawodach poprzez konieczność rywalizacji uczy współdziałania w grupie i pomaga kształtować pożądane zachowania np. kulturalnego kibicowania. (Wiesław Stachura)

Doskonalenie umiejętności zawodowych

Planując zadania dla nauczycieli przedmiotów zawodowych w ramach projektu „Jest taki kraj” zakładałyśmy regularną współpracę z pracodawcami i umożliwienie uczennicom nabywania i doskonalenia swoich zawodowych umiejętności w praktyce, u pracodawców. Zastosowanie nabytych umiejętności miało przebiegać w instytucjach współpracujących z MOW, m.in. w domach opieki nad ludźmi starszymi. Niestety, pandemia pokrzyżowała nasze plany. Wyjścia do pracodawców oraz instytucji współpracujących z MOW w ramach działań wolontaryjnych nie były możliwe. Stąd konieczność organizowania spotkań z pracodawcami na ternie Ośrodka. Takie spotkanie – warsztat z mistrzynią fryzjerstwa, odbył się 11 maja 2021 r. i trwał 5 godzin. Celem warsztatu było doskonalenie umiejętności zawodowych w zawodzie fryzjer. Uczestniczyło w nim 10 uczennic z klasy drugiej. W pierwszej części spotkania uczennice mogły obserwować pracę mistrzyni, w drugiej pracowały samodzielnie na główkach treningowych. Poza tym uczennice miały możliwość zadawania pytań związanych z organizacją pracy w salonie, obsługą klienta, zachowaniem procedur bhp na stanowisku pracy, dalszych możliwościach podnoszenia kwalifikacji w zawodzie. (Halina Krupa)

Zapewnienie wychowankom możliwości poznania i obserwowania pracy osób, którzy osiągnęli znaczący sukces zawodowy stanowi ważny element kształtowania postaw społecznych i obywatelskich. Kontakt z Mistrzami sprzyja rozbudzaniu ambicji i prowokuje do podejmowania starań o właściwe rozpoznanie swoich preferencji zawodowych.

Dlatego też, w ramach projektu „Jest taki kraj” pod koniec ubiegłego roku szkolnego w Branżowej Szkole o profilu kucharz odbyło się spotkanie z Mistrzem kuchni, Panem Zbigniewem Kurleto, który z pasją wykonuje swoją pracę od 40 lat. Dziewczęta miały okazję posłuchać ciekawych opowieści dotyczących kariery zawodowej Pana Zbigniewa. Z zainteresowaniem słuchały wspomnień ze spotkań z ludźmi światowej sławy m.in. prezydentów i sportowców, których poznawał przy okazji swoich zawodowych obowiązków. Mistrz kuchni przekonywał dziewczęta, że praca kucharza może stać się pasją umożliwiającą rozwoju człowieka w każdej sferze jego życia. Podkreślał jak ważne jest zaangażowanie w wykonywanie nawet najprostszych czynności, bo od tych małych sukcesów zaczyna się budowanie poczucia sensu wykonywanego zawodu i daje radość życia. Dziewczęta miały możliwość obserwowania pracy Pana Zbigniewa Kurleto. Poznały wiele ciekawych połączeń różnych smaków, techniki obróbki i różne sposoby garnirowania potraw. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się naleśniki i pomarańcze flambirowane. (Bożena Bucka)

Tematami zajęć z edukacji polonistycznej z elementami filozofii realizowanymi w grudniu 2021 r. były:

1) Dwie inwokacje w Inwokacji „Pana Tadeusza”
Poznajemy bliżej Inwokację „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza. Zrywając z obowiązującą od Homera tradycją, poeta muzą i bóstwem mianuje ojczyznę! W swoim wezwaniu jednak nie zwraca się do niej z prośbą o czuwanie nad poetyckim przedsięwzięciem. Stwierdza tylko, że jest niezbędna jak zdrowie. Kto ją utracił, jest chory. Mówi jak prorok: „widzi i opisuje”, a nie tylko ma nadzieję zobaczyć. „Druga inwokacja” uczyni Matkę Boską patronką szczęśliwego powrotu do wytęsknionego kraju. Inwokacja „Pana Tadeusza” to przepowiednia, proroctwo przyszłego powrotu do Polski.
2) Dom w Soplicowie świątynią polskości
Nawiązujemy do Inwokacji „Pana Tadeusza”. Rysujemy przedstawiony w niej krajobraz oraz usytuowanie dworu w Soplicowie. Zwracamy uwagę na te elementy, które czynią z niego świątynię (ruczaj, pagórek, brzozowy gaj). Następnie zastanawiamy się nad tym, jakie bóstwo mieszka w tej świątyni. Poznajemy je oczyma wracającego do domu Tadeusza, który „czule” spogląda na wiszące na ścianach obrazy. Zauważamy, że nie są to portrety przodków, ale bohaterów narodowych związanych z walką o niepodległość ojczyzny. Galerię zamyka melodia kurantowego zegara – Mazurka Dąbrowskiego (otwierającego mit powrotu do wolnej Polski). Tak więc dwór w Soplicowie jest świątynią polskości, a mieszkającym w nim bóstwem jest Polska.